Skip to main content

Prezidente Repúblika Sei Lansa Livru Buibere Hamriik Ukun Rasik An

PREZIDENTE REPÚBLIKA SEI LANSA LIVRU BUIBERE HAMRIIK UKUN RASIK AN

Palásiu Prezidensiál Nicolau Lobato, Dili, 19 jullu 2019

Prezidente Repúblika, Francisco Guterres Lú Olo, sei lansa livru Buibere Hamriik Ukun Rasik An ne’ebé Organisação Popular da Mulher Timor (OPMT) hakerek kona-ba partisipasaun feto iha luta libertasaun nasionál.

Prezidente Repúblika haksolok ho obra OPMT ne’ebé konklui ona hodi hakerek feto timoroan tomak, la’ós de’it OPMT,  nia luta ba ukun rasik an no emansipasaun.

Sekretária Jerál OPMT interina, Florentina Smith, husu disponibilidade Prezidente Repúblika atu halo lansamentu ba livru Buibere Hamriik Ukun Rasik An. Planu inisiál ba lansamentu livru ne’e mak iha 28 agustu 2019, nu’udar loron moris OPMT,  maibé tanba lider nasionál sira okupadu ho programa estadu ba komemorasaun tinan-20 referendum nian, OPMT sei marka fali loron istóriku sira seluk hafoin husu hanoin husi lideransa nasionál ninian. Molok ne’e, reprezentante OPMT hasoru tiha ona Sekretáriu Jerál Fretilin, Mari Alkatiri, no Prezidente CNRT, Xanana Gusmão.

Projetu ne’e hahú ho apoiu tomak husi lideransa nasionál husi Xanana Gusmão, Ramos Horta, Taur Matan Ruak, Lere Anan Timur, Francisco Guterres Lú Olo no Mari Alkatiri. Tanba ne’e, OPMT sei relata fali obra no husu partisipasaun husi lideransa sira iha serimonia lansamentu livru.

Angariasaun fundus ba projetu hakerek livru ne’e hala’o iha 2010 ho partisipasaun no apoiu husi lideransa nasionál sira.   Aleinde hetan apoiu husi lideransa nasionál sira, projetu ne’e mós hetan suporta husi Gabinete Primeiru Ministru liuhusi Diresaun Sosiedade Sivíl.

Iha prosesu hakerek livru ne’e, atu transmite memória luta husi protagonista sira ba jerasaun foun, OPMT ne’ebé harii Comissão de Pesquisa da Elaboração História da Luta Mulher Timor rekruta joven na’in-20 hodi hala’o entrevista no hetan oportunidade atu aprende luta emansipasaun durante okupasaun Indonézia.  Komisaun ne’e hala’o entrevista ba ema liu 800 iha Timor laran tomak nu’udar parte husi konservasaun memória luta. Komisaun dokumenta entrevista sira liuhusi transkrisaun, gravasaun audio no foto fontes sira. Dokumentu sira ne’e sei entrega ba entidade relevante atu iha asesu ba públiku.

Sumáriu husi livru Buibere Hamriik Ukun Rasik An bele haree iha espozisaun temporaria ne’ebé tau iha Arquivo e Múseu da Resistência Timorense (AMRT).   Maski livru ne’e seidauk lansa, maibé luta feto Timor ninian integra tiha ona iha kuríkulu ensinu báziku ne’ebé Ministériu Edukasaun elabora.

Comments

Popular posts from this blog

Saudoso Francisco Borja Da Costa

SAUDOSO FRANCISCO BORJA DA COSTA 1946/1975 Francisco Borja da Costa: “ ……Na ponta da minha baioneta/Marcarei na história a forma da minha libertação” Lia na’in ida-ne’e koñesidu liu ho nia naran apalidu, Borja da Costa bainhira ita ko’alia kona-ba “Sé maka Sé” iha mundu literária Timor-Leste nian. Nia moris “iha Fatuberlihu, iha kosta sul Timor-Leste iha loron 14, fulan-Outubru, tinan 1946. Nia mate ho tinan 30 bainhira Timor-Leste hetan invazaun hosi tropa Indonézia iha loron 7, fulan-Dezembru. Tropás parakedista sira maka oho nia. Borja da Costa iha nia observasaun di’ak ba kestaun diskriminasaun durante tempu ukun koloniál Portugés nian “bainhira nia tuir obrigasaun militar ba tropaz Portugés no haknaar iha Laclubar. Nia haree katak knaar militar ne’ebé nia hala’o nu’udar “esperiensia di’ak”tanba nia hetan aten boot atu ko’alia hasoru diskriminasaun rasiál. Liutiha halo hotu knaar militár, nia fila fali ba knaar governu nian. Hosi nia pozisaun iha governu, nia bele observa pr

Massakre Kraras,8 De Agostu 1983

REFLESAUN BA MASAKRE KRARAS 8 DE AGOSTU 1983 Masakre Kraras nebe Akontese iha loron 8 Agustus 1983, ne’e hanesan Asaun Organizadu nebe hanaran levantementu armada, nebe kontinuasaun husi funu segundu etapa gerelia hafoin baze apoiu rahun, tamba kontinuasaun husi funu iha segunda etapa gerilia hafoin baze apoiu rahun, Iha 8 agustu komandu ba luta fo ona orden nebe komandu da luta estuda situasaun Indonesia atu antisipa ona fo orden ba timor oan sira hotu atu halo lavantementu iha 8 agustu tuku lima loraik kraras nee’e tenki tarutu, tuku 7 tarutu iha ossu, tuku 8 tarutu iha nahareka atu nune rona iha fatin-fatin nebe aas atu nune sira nebe mak iha rai tetuk se kilat ba Indonesia hodi halo levantementu atu hasai kilat husi inimigu nia liman  hodi lori ba ailaran, katak involvimentu funu kuaze povu nian, tan ne’e Indonesia sira hatene oho populasaun iha Kraras, maibe akontesmentu laos iha Kraras deit ema mate barak liu, Buanurak, Watulari, watucarbau, Ilomar no ba fatin seluk tan. Leva

REPREZENTANTE POVU OECUSSE HUSU REVOGA DEKRETU PARLAMENTU NASIONAL

REPREZENTANTE HUSI POVU ATONI OE-CUSSE-AMBENO HUSU REVOGA DEKRETU PARLAMENTU NASIONÁL Palásiu Prezidensiál Nicolau Lobato, Dili, 12 jullu 2019 Reprezentante husi Povu Atoni Oe-cusse Ambeno hasoru malu ho Prezidente Repúblika, Francisco Guterres Lú Olo, hodi hato’o preokupasaun kona-ba alterasaun Lei númeru 3/2014 no husu atu entidade hotu-hotu, inklui partidu polítiku sira tur hamutuk no Parlamentu Nasionál atu revoga Dekretu Parlamentu Nasionál ne’ebé altera Lei númeru 3/2014. Povu Atoni Oecusse-Ambeno,  reprezenta Liurai Costa, Liurai Hornai, Liurai Cruz, suku 18 no Naijuf/ Dato, organizasaun sosiedade sivíl no juventude,  hato’o preokupasaun relasiona  ho alterasaun Lei númeru 3/2014 husi  Parlamentu Nasionál, ne’ebé hasai kbiit Prezidente Repúblika atu nomea no fó posse ba Prezidente Autoridade RAEOA/ZEESM. Nune’e, ho alterasaun ne’e hamihis konsensu nasionál entre orgaun Estadu ne’ebé halo iha 2014 kona-ba hahú ba dahuluk programa integradu dezenvovimentu territoriál-ZEESM