Skip to main content

ESPÍRITU NO DISÍPLINA MAK HALO KOMANDANTE SAMBA SEMBILAN DIFERENTE

ESPÍRITU NO DISÍPLINA MAK HALO KOMANDANTE SAMBA SEMBILAN DIFERENTE

Jardim dos Herois da Pátria, Metinaro, 6 jullu 2019

Iha serimónia funebre saudozu Jaime Ribeiro “Samba Sembilan” ohin iha Jardim dos Herois da Pátira, Prezidente Repúblika, Francisco Guterres Lú Olo, iha ninian intervensaun hateten katak espíritu no disíplina mak halo komandante diferente.

Saudozu Jaime Ribeiro “Samba Sembilan” nu’udar guerrilleiru ida ne’ebé dedika nia an tomak durante tinan-24 iha ai-laran hasoru okupasaun Indonézia.

Maski la hetan edukasaun formál ruma durante tempu kolonizasaun, Jaime Ribeiro “Samba Sembilan” hatudu nia kapasidade nu’udar komandante ne’ebé hatene orienta nia soldadu sira tuir disíplina no tátika militár iha luta hasoru forsa okupante. Jaime Ribeiro “Samba Sembilan” nu’udar komandante ida ne’ebé aten brani, ho abnegasaun tomak no sempre prontu atu hasoru saida de’it iha luta libertasaun nasionál.

Jaime Ribeiro “Samba Sembilan” la’ós de’it hatene kona-ba militár maibé mós nu’udar kuadru polítiku ida ne’ebé hatene kauza luta libertasaun nasionál ninian. Jaime Ribeiro “Samba Sembilan” kuida tebes nia lider polítiku sira. Iha situasaun difísil, komandante ne’e prontu atu fó an ba mate hodi defende Xanana Gusmão, Taur Matan Ruak, Francisco Guterres Lú Olo no lider rezisténsia seluk iha luta armada.

Tinan kotuk bainhira Prezidénsia Repúblika halo entrevista ho Jaime Ribeiro “Samba Sembilan” nia hato’o nia lia menon: “Labele ódiu, labele vingansa tanba polítika la ódiku, nein vingansa. Ita-Boot sira ne’ebé kaer ukun tenke hamutuk. Labele dehan ida ne’e terus liu hodi harahun fali ida seluk. Se ita fó kotuk ba malu, se mak rezolve ita-nia problema.”

Bainhira sei moris, Jaime Ribeiro “Samba Sembilan” eduka nia oan sira atu labele ezije estadu atu fó, maibé tenke kontribui ba estadu.

Maski nune’e, Prezidente Repúblika husu atu estadu bele tau matan ba oan sira atu kontinua la’o ba oin nafatin.

Jaime Ribeiro “Samba Sembilan” moris iha Liquiça, 15 abril 1959.Jaime Ribeiro tama forsas libertasaun nasionál desde FALINTIL harii iha 20 agustu 1975. Hafoin Indonézia invade kontinua sai soldadu iha Sektór Fronteira Norte to’o zona libertadas rahun. Hafoin Konferénsia Reorganizasaun Nasionál iha 1981, Jaime Ribeiro asume kargu nu’udar komandante sesaun to’o 1985. Husi 1986-1991 nu’udar komandante peletaun. Husi 1992-1998 asume kargu nu’udar segundu komandante rejiaun III no husi 1998-1999 sai kolaboradór rejiaun IV.

Iha tinan-2007 Komandante Jaime Ribeiro “Samba Sembilan” kondekora ho ordem Timor-Leste. Iha tinan-2018, Prezidente Repúblika kondekora Jaime Ribeiro “Samba Sembilan’ ho Kolár Ordem Timor-Leste.

Comments

Popular posts from this blog

Saudoso Francisco Borja Da Costa

SAUDOSO FRANCISCO BORJA DA COSTA 1946/1975 Francisco Borja da Costa: “ ……Na ponta da minha baioneta/Marcarei na história a forma da minha libertação” Lia na’in ida-ne’e koñesidu liu ho nia naran apalidu, Borja da Costa bainhira ita ko’alia kona-ba “Sé maka Sé” iha mundu literária Timor-Leste nian. Nia moris “iha Fatuberlihu, iha kosta sul Timor-Leste iha loron 14, fulan-Outubru, tinan 1946. Nia mate ho tinan 30 bainhira Timor-Leste hetan invazaun hosi tropa Indonézia iha loron 7, fulan-Dezembru. Tropás parakedista sira maka oho nia. Borja da Costa iha nia observasaun di’ak ba kestaun diskriminasaun durante tempu ukun koloniál Portugés nian “bainhira nia tuir obrigasaun militar ba tropaz Portugés no haknaar iha Laclubar. Nia haree katak knaar militar ne’ebé nia hala’o nu’udar “esperiensia di’ak”tanba nia hetan aten boot atu ko’alia hasoru diskriminasaun rasiál. Liutiha halo hotu knaar militár, nia fila fali ba knaar governu nian. Hosi nia pozisaun iha governu, nia bele observa pr

Massakre Kraras,8 De Agostu 1983

REFLESAUN BA MASAKRE KRARAS 8 DE AGOSTU 1983 Masakre Kraras nebe Akontese iha loron 8 Agustus 1983, ne’e hanesan Asaun Organizadu nebe hanaran levantementu armada, nebe kontinuasaun husi funu segundu etapa gerelia hafoin baze apoiu rahun, tamba kontinuasaun husi funu iha segunda etapa gerilia hafoin baze apoiu rahun, Iha 8 agustu komandu ba luta fo ona orden nebe komandu da luta estuda situasaun Indonesia atu antisipa ona fo orden ba timor oan sira hotu atu halo lavantementu iha 8 agustu tuku lima loraik kraras nee’e tenki tarutu, tuku 7 tarutu iha ossu, tuku 8 tarutu iha nahareka atu nune rona iha fatin-fatin nebe aas atu nune sira nebe mak iha rai tetuk se kilat ba Indonesia hodi halo levantementu atu hasai kilat husi inimigu nia liman  hodi lori ba ailaran, katak involvimentu funu kuaze povu nian, tan ne’e Indonesia sira hatene oho populasaun iha Kraras, maibe akontesmentu laos iha Kraras deit ema mate barak liu, Buanurak, Watulari, watucarbau, Ilomar no ba fatin seluk tan. Leva

REPREZENTANTE POVU OECUSSE HUSU REVOGA DEKRETU PARLAMENTU NASIONAL

REPREZENTANTE HUSI POVU ATONI OE-CUSSE-AMBENO HUSU REVOGA DEKRETU PARLAMENTU NASIONÁL Palásiu Prezidensiál Nicolau Lobato, Dili, 12 jullu 2019 Reprezentante husi Povu Atoni Oe-cusse Ambeno hasoru malu ho Prezidente Repúblika, Francisco Guterres Lú Olo, hodi hato’o preokupasaun kona-ba alterasaun Lei númeru 3/2014 no husu atu entidade hotu-hotu, inklui partidu polítiku sira tur hamutuk no Parlamentu Nasionál atu revoga Dekretu Parlamentu Nasionál ne’ebé altera Lei númeru 3/2014. Povu Atoni Oecusse-Ambeno,  reprezenta Liurai Costa, Liurai Hornai, Liurai Cruz, suku 18 no Naijuf/ Dato, organizasaun sosiedade sivíl no juventude,  hato’o preokupasaun relasiona  ho alterasaun Lei númeru 3/2014 husi  Parlamentu Nasionál, ne’ebé hasai kbiit Prezidente Repúblika atu nomea no fó posse ba Prezidente Autoridade RAEOA/ZEESM. Nune’e, ho alterasaun ne’e hamihis konsensu nasionál entre orgaun Estadu ne’ebé halo iha 2014 kona-ba hahú ba dahuluk programa integradu dezenvovimentu territoriál-ZEESM